Πρωτοβουλία για την Αντι-Συστημική Αριστερά (ΠΑΣΑ)

Η Πρωτοβουλία για την Αντι-Συστημική Αριστερά (ΠΑΣΑ) δημιουργήθηκε τον Ιούλιο του 2009 από συντρόφους μέλη του ΣΥΝ και ανέντακτους σε συνιστώσες συντρόφους του ΣΥΡΙΖΑ με στόχο την προώθηση στην αριστερά μιας αμεσοδημοκρατικής κουλτούρας τόσο στο επίπεδο της οργανωτικής της συγκρότησης όσο και στο επίπεδο της παραγωγής των πολιτικών της απόψεων και ιδεών. Επεδίωξε επίσης να αποτελέσει μια ομάδα που θα προσπαθούσε να φέρει σε όσμωση και σύνθεση, διάφορα ρεύματα και απόψεις στο χώρο της Αριστεράς . Τέλος δήλωσε από την αρχή ότι πρόθεσή της δεν ήταν να γίνει μια ακόμα τάση ή ομάδα μέσα στον ΣΥΝ ή στον ΣΥΡΙΖΑ, ούτε να στοιχηθεί πίσω από πρόσωπα ή μηχανισμούς.



Η μέχρι σήμερα δραστηριότητά της ΠΑΣΑ επικεντρώθηκε βασικά στο ΣΥΡΙΖΑ, και πολύ λιγότερο στον ΣΥΝ, γιατί αφενός ο ΣΥΡΙΖΑ αντικειμενικά αποτελούσε το προνομιακό πεδίο για να προωθηθεί η ενότητα της Αριστεράς και αφετέρου γιατί μεγάλη πλειοψηφία των ΠΑΣΑδόρων ανήκε στο ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον ένα μεγάλο μέρος των μελών και των φίλων του ΣΥΡΙΖΑ συνέπλεε με την ΠΑΣΑ στην αναζήτηση και την προσπάθεια για μια νέα αριστερά, αμεσοδημοκρατική, ριζοσπαστική, πολύμορφη και αντισυστημική.

Στην 3η Πανελλαδική Συνέλευση η ΠΑΣΑ αποτέλεσε «βασικό παίκτη» στη διαμόρφωση κλίματος και προβληματισμού αναδεικνύοντας όσο ποτέ άλλοτε, τα ζητήματα της αμεσοδημοκρατικής οργάνωσης της αριστεράς. Οι απόψεις της και οι δημόσιες και άλλες παρεμβάσεις της λαμβάνονταν σοβαρά υπόψη απ’ όλες τις πλευρές, ενώ η πολιτική της εμβέλεια και αξιοπιστία διευρύνθηκε πάρα πολύ. Παρόλα αυτά δεν μπόρεσε να επιτύχει η συνδιάσκεψη να υιοθετήσει κάποια από τις αμεσοδημοκρατικές της προτάσεις παρόλο που το προσπάθησε με κάθε τρόπο.

Μετά την 3η Πανελλαδική Συνέλευση (ΠΣ) περάσαμε σε μια φάση όπου η ΠΑΣΑ έχασε σε αρκετό βαθμό τη στόχευσή της, τη φρεσκάδα της και την αυτονομία του αρχικού της πνεύματος.

Καθώς το όνειρο του ΣΥΡΙΖΑ, που πάνω του είχαμε επενδύσει προσδοκίες, έχανε την φρεσκάδα του, αυτό καθρεφτιζόταν και στην συλλογικότητα της ΠΑΣΑ , μια που ο στόχος της για αμεσοδημοκρατικό ΣΥΡΙΖΑ των μελών απομακρυνόταν, κάτω από την πίεση των ιεραρχικών γραφειοκρατικών κομματικών μηχανισμών.

Το λεγόμενο «οργανωτικό» θέμα, «έκλεισε» με την 3η ΠΣ. Δηλαδή μπήκε, εν πολλοίς, στον πάγο. Η υλοποίηση, έστω και αυτών των κουτσουρεμένων «αποφάσεων» της 3ης ΠΣ, μπλοκαριζόταν μέσα από μια συστηματική κωλυσιεργία κυρίως του ΣΥΝ αλλά και με την ανοχή των υπόλοιπων συνιστωσών. Η παραλυτική κατάσταση στην Συντονιστική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και είναι ενδεικτική. Η Γραμματεία δεν λειτούργησε ποτέ δημοκρατικά και σχεδόν ποτέ (εξαιτίας της «ομοφωνίας») δεν αποφάσισε έγκαιρα και αποτελεσματικά. Αλλά και τις λίγες φορές που αποφάσισε δεν ήταν σε θέση να υλοποιήσει τις αποφάσεις της. Φέρουν ευθύνη όλοι για την πολιτική «ανυπαρξία» της Γραμματείας και την μη δημοσιοποίηση της απαράδεκτης λειτουργίας της.
Τα ζητήματα της δημοκρατίας λοιπόν, δεν μπορούσαν πλέον να αντιμετωπιστούν με τον ίδιο τρόπο όπως πριν την 3η ΠΣ.

Παράλληλα άνοιξε το «μέτωπο της οικονομικής κρίσης» μπροστά στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασε με αμηχανία, ολιγωρία και χωρίς ριζοσπαστισμό. Οι ατέρμονες συζητήσεις, η καθυστερημένη αποδοχή θέσεων (όπως αυτή για δημοψήφισμα) , η πλήρης επικράτηση των γραφειοκρατικών μηχανισμών του ΣΥΝ, η κωλυσιεργία στο να μπει ο ΣΥΡΙΖΑ επικεφαλής για την δημιουργία ενός Μετώπου λαϊκού αγώνα κατά των μέτρων, προτάσσοντας αιτήματα αιχμής με δυναμικό, ενιαίο και αποφασιστικό τρόπο, οδήγησαν στη σημερινή οικτρή του παρουσία-απουσία.

Οι μηχανισμοί του ΣΥΝ φαίνεται να προκρίνουν το «κόμμα», πάνω και πέρα από το κίνημα και την αναγκαία ενότητα της Αριστεράς, συνεχίζοντας τη φάση της συντηρητικής στροφής που ξεκίνησε μετά το Δεκέμβρη του ’08 και της κομματικής αναδίπλωσής του. Επίσης ο μηχανισμός του ΣΥΝ συνεχίζει να πορεύεται πάνω σε ένα μοντέλο ετεροκαθορισμού. Δηλαδή αναζητά εσωτερικούς αντιπάλους της εκάστοτε πλειοψηφίας για να συσπειρώνει τα μέλη του στη βάση της «ενότητας του κόμματος» (πότε οι Ανανεωτικοί, πότε ο Αλαβάνος, πότε ο Λαφαζάνης και τελευταία το Μέτωπο). Συγκαλύπτει έτσι το έλλειμμα ριζοσπαστικού δυναμισμού και το φόβο ανάληψης του πολιτικού «ρίσκου», για να τεθεί με τη μεριά των αδικημένων και της σύγκρουσης
Συμβάλλουν σ’ αυτό και οι ταλαντεύσεις, κομματικοί πατριωτισμοί και οι «ισορροπίες» των υπολοίπων συνιστωσών.

Η εμφάνιση της ΑΝΑΣΑ αποτέλεσε μια από τα πάνω απόπειρα εξισορρόπησης ανάμεσα στην απαίτηση για δημοκρατία της βάσης και της άμυνας των μηχανισμών.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι η άρνηση στην πράξη του «ΣΥΡΙΖΑ των μελών», από διάφορες ηγετικές ομάδες των συνιστωσών, δεν έγινε για κανέναν άλλον λόγο παρά για την επιβίωση και την αναπαραγωγή των διάφορων μηχανισμών που ένιωθαν «να απειλούνται» από την παρουσία και τα δικαιώματα των μελών ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτή η αριστερά όμως, που διευθύνεται και κυριαρχείται από ομάδες με αυτοτελή συμφέροντα που ταυτίζουν την επικράτηση του μηχανισμού τους με το καλό για το κόμμα και την αριστερά, όχι μόνο δεν έχει πια τίποτα να προσφέρει αλλά αντίθετα αποτελεί ένα μεγάλο εμπόδιο για τη δημιουργία μιας νέας αριστεράς της χειραφέτησης και της δημοκρατίας.

Υπό αυτή την οπτική κάποιοι ΠΑΣΑδόροι παρακολουθούν και τις δραστηριότητες που αναπτύσσει το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής. Γενική είναι η αίσθηση ότι το Μέτωπο μέχρι στιγμής δείχνει να έχει κάποια ικανότητα να απευθύνεται και να αγγίζει με διεισδυτικότητα τον κόσμο των λαϊκών στρωμάτων που πλήττονται πιο πολύ, όπως και έναν κόσμο που πολιτικά καλύπτεται από το ΠΑΣΟΚ μέχρι την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Φαίνεται να μπορεί να συνθέτει πολιτικές προτάσεις σε ριζοσπαστική κατεύθυνση και να βάζει στόχους που συσπειρώνουν και συνεγείρουν.

Το Μέτωπο αποτελώντας μια πρωτοβουλία κορυφής, θα μπορούσε και θάπρεπε να αρχίσει να υλοποιεί διαδικασίες συμμετοχικής δημοκρατίας. Η ύπαρξη ενός μεγάλου, δημοκρατικού και αντισυστημικού φορέα που θα υποδεχτεί την κοινωνική δυσαρέσκεια, και τον κόσμο που εγκαταλείπει συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις και που θα είναι ικανός να πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις που έρχονται, είναι πιο αναγκαία, παρά ποτέ.

Η μεγάλη και αντισυστημική αριστερά, (ας πούμε το σύγχρονο ΕΑΜ της Ελλάδας του 2010) που απαιτούν οι καιροί και η ιστορία, ή θα συγκροτηθεί σε δημοκρατική βάση ή αλλιώς δεν θα αποτελέσει παρά μια αποτυχημένη προσπάθεια, μια καρικατούρα του ΣΥΡΙΖΑ, με έντονα αρχηγικά χαρακτηριστικά.

Ένα από τα βασικά στοιχήματα μιας τέτοιας αριστεράς είναι και η ανάγκη επαφής και σύνδεσης με την πολυάριθμη και δυναμική αντιεξουσιαστική νεολαία. Είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει, σημαντικό τμήμα της νεανικής ριζοσπαστικοποίησης όχι μόνο δεν έλκεται από τον ΣΥΡΙΖΑ και την υπόλοιπη Αριστερά αλλά φαίνεται να ταυτίζεται με τον αντιεξουσιαστικό χώρο και σηκώνει την «μαύρη σημαία».

Σ’ αυτό το απογοητευτικό κλίμα κάποιοι από εμάς συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στο ΣΥΡΙΖΑ. Προσπαθούν μαζί με τους άλλους συντρόφους να κρατήσουν ζωντανές τις ΤΕ και θα παρέμβουν στην πορεία για την 4ηΠΣ. Αρκετοί όμως έχουν αποστασιοποιηθεί πλέον από αυτόν. Ελάχιστοι έχουν παραμείνει στον ΣΥΝ.

Με αυτήν την έννοια ένας ολόκληρος κύκλος της ΠΑΣΑ έκλεισε και ένας καινούργιος ανοίγει.

Αυτό που χαρακτήριζε την μέχρι σήμερα δράση και παρουσία της ΠΑΣΑ ήταν ότι δρούσε σ’ ένα πολιτικό πλαίσιο βασικό χαρακτηριστικό του οποίου αποτελούσε ο ΣΥΡΙΖΑ και η ελπίδα των χιλιάδων ανένταχτων αριστερών για μια ενωμένη ριζοσπαστική αριστερά, οργανωμένη δημοκρατικά και με μαζική απεύθυνση. Η ενότητα της πέραν του ΚΚΕ αριστεράς έθελξε μεγάλο τμήμα της κοινωνίας και την πλειοψηφία σχεδόν των αριστερών. Η συριζική προσπάθεια από την μια υποδήλωνε τα αδιέξοδα των επιμέρους αριστερών αντιλήψεων και από την άλλη τη μεγάλη κούραση των αριστερών από τις συνεχείς διασπάσεις. Και ενώ, κοινωνία και αριστερά πίστεψαν στο πείραμα αυτό τους απογοητεύει αφού δεν καταφέρνει να σπάσει και να νικήσει ιδεολογικά τους μηχανισμούς και τις ιδιοτέλειες, που απορρέουν από αυτούς.

Η ΠΑΣΑ συνεπώς δεν μπορεί να πορεύεται με τα «εφόδια» και τις διακηρύξεις μιας προηγούμενης περιόδου, που λίγο πολύ χαρακτηριζόταν από τις μεταπολιτευτικές βεβαιότητες.

Τα αμεσοδημοκρατικά προτάγματα και η ελευθεριακή παρουσία της ΠΑΣΑ θα πρέπει να μπολιάσουν ακόμα παραπέρα την αριστερά στο σύνολό της και να σταθούν μεγάλο εμπόδιο στην λογική της πολιτικής σκοπιμότητας που αντιμετωπίζει τους αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς ως πολυτέλεια και ως δεύτερη ή τρίτη επιλογή. Κανένας μηχανισμός και καμία «προσωπικότητα» δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη δημοκρατική και συμμετοχική διαμόρφωση της αριστεράς.

Η Πρωτοβουλία για την Αντι Συστημική Αριστερά, η ΠΑΣΑ παραμένει ένας κοινός τόπος συνεύρεσής, σύνθεσης διαφορετικών αντιλήψεων, όσμωσης απόψεων, γύρω από «ζητήματα» αμεσοδημοκρατικής οργάνωσης και της προσπάθειας συγκρότησης της αντισυστημικής αριστεράς υπερασπίζοντας ακόμα το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις διαλυτικές αντιξοότητες από τους κυρίαρχους μηχανισμούς.

Η ΠΑΣΑ είναι μια ανοικτή συλλογικότητα, που λειτουργεί με άμεση δημοκρατία, έχοντας ως κοινή βάση την πεποίθηση ότι η δημοκρατία και οι διαδικασίες βάσης είναι «εκ των ουκ άνευ» προϋπόθεση για μια νέα κοινωνία χωρίς κανενός είδους εκμετάλλευση.
Ταυτόχρονα η ΠΑΣΑ θα προσπαθήσει στο πλαίσιο των αναγκών του κινήματος να διευρύνει τον ορίζοντα διαλόγου, σύνθεσης και όσμωσης απόψεων, που είχε η ίδια, με ευθύνη της, περιορίσει τους τελευταίους μήνες.

Αθήνα Δευτέρα 24 Μαΐου 2010